Kalça Protezi

Yaşlanma, travma ya da çeşitli hastalıklar kalça eklemlerinde yıpranmaya neden olabilir. Leğen kemiğindeki yuvayı ve kalça kemiğinin top şeklindeki baş kısmını kaplayan yüzeyde kıkırdaklar hasarlanır ve kıkırdağın altında yer alan kemik dokular düzensiz ve pürüzlü hale gelirse kalçada artrit (kireçlenme) oluşur. Ağrı ve hareket kısıtlılığı başlar.

Başlangıç vakalarında kilo vermek, baston kullanmak, antienflamatuar tipte ağrı kesici ilaçlar artrit ağrılarını azaltmada yardımcı olabilir.

İlerlemiş vakalarda total kalça protezi yapılarak ağrısız, rahat bir hareket sağlanır. Leğen kemiğinin yuva kısmına ve uyluk kemiğinin yukarı ucundaki baş kısmına protez konularak yıpranmış eklem protez ile değiştirilir. 

Hasta ameliyathaneye alındıktan, odasına dönene kadar geçen süre uzundur, bu süreye ameliyat öncesi belden uyuşturma, sonda takılması, pozisyon verme ve temizlik gibi hazırlıklar, ameliyat sonrası hastanın kendine gelene kadar kontrolde tutulması dahildir. Hasta yakınları bu süre hakkında bilgilendirilir.

Ağrı pompası ve ağrı kesicilerle ameliyat sonrası ağrısı kontrol altında tutulur. Ameliyattan 4 saat sonra sıvı gıdalar, sonra katı gıdalar yavaşça başlanır. Takılan idrar sondası 24 saatte çıkarılır, kendisi tuvalete gitmeye başlar. Enfeksiyonu önlemek amacıyla antibiyotik verilir. Kan sulandırıcılar genellikle 35 gün verilerek emboli riskine karşı koruma sağlanır.

Ameliyatın ertesi günü hasta walker (yürüteç) ile koridorda yürümeye başlar. İkinci gün yürüme mesafesi arttırılır. Başlangıçta walker ile sonra koltuk değneği ile yürütülür. Hastanın oturması, yataktan inmesi, ayağa kalkması, merdiven inip çıkması ve tuvalete gitmesi öğretilir. Hastalar genellikle 3-5 gün hastanede tutulur.

Hasta taburcu olduktan sonra 2 günde bir yara pansumanı yapılması, 2 hafta dolduktan sonra dikişlerin alınması önerilir.

1.-3.-6. aylarda ve 1 yıl olunca kontrole çağrılır.

Kalça protezlerinin dayanma süresi 20-30 yıl arasındadır.

Kalça kırıklarına bağlı kalça protez ameliyatları ve kalça çıkığı zemininde kalça eklemi bozulmaları gibi bazı özel problemlere bağlı kalça protez ameliyatları yukarıda anlatılanlara göre farklılıklar gösterebilir.

AMELİYAT SONRASI DİKKAT EDİLECEK DAVRANIŞLAR:

1-) 90 dereceden fazla ameliyatlı kalçanızı kıvırmayın. Otururken altınıza minder koyabilirsiniz, tuvalet yükseltici kullanabilirsiniz.

2-) Yataktan inip çıkarken sağlam tarafınızı kullanın. Örneğin sol kalçadan ameliyat olduysanız, yatağın sağ tarafını kullanın.

3-) Merdiven çıkarken önce sağlam bacak atılacak, sonra yanına ameliyatlı bacak çekilecek, en son koltuk değnekleri bacakların yanlarına getirilecek. İnerken önce koltuk değnekleri alt basamağa indirilecek, sonra ameliyatlı bacak basamaktan inecek, en son sağlam bacak ameliyatlı bacak yanına getirilecek.

4-) Yatarken bacak aranızda yastıklar ile dizleriniz ve ayaklarınız birbirinden uzuk olacak şekilde sırtüstü veya ameliyatlı tarafınız yukarda kalacak şekilde yan yatabilirsiniz.

5-) Koltuk değnekleri kullanırken: Koltuk değneği ile koltuk altınız arasında 2-3 parmak mesafe olsun, dirseklerinizi hafifçe bükün, Ağırlığınızı ellerinizle kontrol edin, değneklerin alt uçları omuzlar arası mesafenizden daha ayrık olsun.

6-) Kendiniz, yardımsız çamaşır giyecekseniz:

7-) Bazı yardımcı cihazlar:

😎 Arabaya binmeniz gerekirse, 2 ay süreyle arka koltukta bacaklarınızı uzatarak oturacak şekilde seyahat edin. 2 aydan sonra arabayı kendiniz kullanabilrsiniz.

9-) Kalça Ameliyatı Sonrası Erken Dönem Egzersizleri:
Bu egzersizler ile bacak ve ayaklarınızdaki kan dolaşımı arttırarak kan pıhtısı oluşumunu engelleyebilirsiniz. Bu hareketler aynı zamanda kas kuvvetini arttırmada ve kalça hareketlerinin düzeltilmesinde de önemlidir. Bu hareketlere ameliyattan hemen sonra kendinize gelir gelmez başlayabilirsiniz. Başlangıçta zor gelebilen bu hareketler iyileşmenizi hızlandıracak ve ameliyat sonrası ağrınızı azaltacaktır. Bu hareketleri sırt üstü uzanırken ve bacaklarınız 15-20 cm ayrık halde yapmalısınız

• YAPMA
• • En az 8 hafta bacak bacak üstüne atma.
• • 8 hafta araba kullanmayın.
• • Dizini kalça seviyenden yukarıya getirme.
• • Otururken öne doğru eğilme. Kolçaklı sandalye kullanın.
• • Otururken yerden bir şey almaya çalışma.
• • Ayağını aşırı şekilde içe veya dışarıya çevirme.
• • Belini 90 dereceden fazla eğme.
• • Yatarken üzerine battaniye çekmek için eğilme.
• • Bir şeyi yapıp yapmada ağrıyı kriter alma.

• YAP
  • Yataktan kalkarken ve yatarken sağlam tarafı kullanın.
• • Bacağını dizin öne bakacak şekilde tut.
  • Otururken veya ayakta dururken ameliyatlı bacağın vücudunun önünde dursun.
  • Yüksek mutfak veya banyo taburesi kullan. Tuvalet oturağını yükseltin.
• • Uzun saplı ayakkabı ayakkabı çekeceği kullanın.
• • Merdiven çıkarken önce sağlam bacağınızı, inerken ameliyatlı bacağınızı atın.
  • Yatarken sırtüstü bacaklar biraz ayrık veya ameliyatlı taraf yukarda olacak şekilde ve bacaklar arasına yastık koyarak yan yatabilirsiniz.

• Kalça protezi ameliyatı sonrasında yüksek enerji gerektiren sporlar önerilmez. Bunlar koşu, su kayağı, futbol, basketbol, voleybol, hentbol gibi sporlardır. Buna karşılık yürüyüş, bisiklet, yüzme, golf, yelken gibi sporlar önerilir.